Bruksela—Humane World for Animals Europe (znane wcześniej jako Humane Society International/Europe) ostrzega, że nowa propozycja Komisji Europejskiej nie tylko obniża poziom ochrony wilka, ale również otwiera drzwi do dalszego osłabiania prawa z zakresu ochrony przyrody w UE.
W konsekwencji decyzji z grudnia 2024 roku o obniżeniu statusu ochrony wilka w Konwencji Berneńskiej, Komisja Europejska przedstawiła wczoraj propozycję zmian w załącznikach IV i V unijnej Dyrektywy Siedliskowej. Wniosek KE będzie rozpatrywany w ramach zwykłej procedury ustawodawczej (znanej również jako procedura współdecydowania), co oznacza, że zarówno Parlament Europejski, jak i Rada UE muszą ją rozpatrzeć i przyjąć.
Dr Joanna Swabe, Dyrektorka ds. Public Affairs w Humane World for Animals Europe stwierdza: „Decyzja o zmianach w Dyrektywie Siedliskowej i obniżenie poziomu ochrony wilków jest decyzją wysoce polityczną, za która stoją grupy interesariuszy najbardziej zainteresowane zwiększeniem poziomu odstrzału wilków, a nie uwzględnia wpływu na bioróżnorodność. Nie jest to decyzja uwzględniająca głos nauki. Chociaż propozycja Komisji ma uspokoić lobby rolnicze, nie rozwiąże ona o wiele większych problemów, z którymi boryka się wielu rolników, szczególnie tych zajmujących się hodowlą owiec. Natomiast stwarza ogromne ryzyko dla unijnego prawodawstwa. Jeśli Komisja Europejska nie chce rozmontowania systemu ochrony przyrody, powinna wycofać się ze swojej propozycji obniżenia statusu ochronnego wilków, jeśli tylko współdecydujące o niej unijne organy będą przy okazji chciały zmienić inne regulacje”.
Humane World for Animals Europe stoi na stanowisku, że obniżenie statusu ochrony wilków w UE nie zwalnia poszczególnych państw członkowskich z odpowiedzialności zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony tego gatunku w przepisach krajowych. Nie oznacza to również, że państwa członkowskie UE powinny zaniechać wysiłków zmierzających do rozwiązywania sytuacji konfliktowych z dużymi drapieżnikami metodami innymi niż odstrzał. Państwa członkowskie są odpowiedzialne nie tylko za zachęcanie rolników do stosowania odpowiednich zabezpieczeń swoich stad przed wilkami, ale także do premiowania hodowców, którzy stosują metody ochrony zwierząt gospodarskich. Przepisy unijne przewidują możliwość wypłaty przez państwa członkowskie pełnych odszkodowań za szkody wyrządzone przez drapieżniki (w tym koszty pośrednie, takie jak rachunki za opiekę weterynaryjną), a także całkowitego zwrotu kosztów poniesionych w związku z wdrożeniem środków ochronnych, np. ogrodzeń elektrycznych czy psów pasterskich. Rolnicy nie zawsze są jednak świadomi możliwości otrzymania wsparcia finansowego.
Priorytetem dla Komisji Europejskiej powinno być usunięcie biurokratycznych barier w niektórych państwach członkowskich, które prowadzą do opóźnień w wypłacie odszkodowań hodowcom za poniesione straty. Dlatego apelujemy, aby Komisja zachęciła państwa do usprawnienia procedur przyznawania odszkodowań i uruchomienia ścieżki szybkiego wsparcia hodowców. Może to skutecznie pomóc w rozwiązywaniu konfliktów na linii człowiek – dzikie zwierzęta bez potrzeby sięgania po tak radyklane rozwiązanie, jak odstrzał.
Humane World for Animals wspólnie z innym organizacjami zajmującymi się ochroną zwierząt będzie działać na rzecz zatrzymania wszelkich prób osłabiania Dyrektywy Siedliskowej oraz wsparcia działań rozwiązujących sytuacje konfliktowe z dużymi drapieżnikami.
Podstawowe informacje
- Dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, znana jako Dyrektywa Siedliskowa, ma na celu ochronę ponad 1000 rodzimych gatunków roślin i zwierząt oraz 230 typów siedlisk, aby utrzymać lub przywrócić je do korzystnego poziomu ochrony w UE.
- Dyrektywa Siedliskowa upoważnia państwa członkowskie do stosowania odstępstw w celu umożliwienia kontroli zarządzania populacjami zwierząt, pod warunkiem, że „nie ma zadowalającej alternatywy, a odstępstwo nie jest szkodliwe dla utrzymania populacji danego gatunku”. Wyjątki te mają na celu uniknięcie „poważnych szkód” wśród zwierząt gospodarskich i upraw, ochronę zdrowia i bezpieczeństwa publicznego oraz są dopuszczane na potrzeby badań i nauki.
- Odrodzenie populacji wilków w Europie wynika w znacznej mierze z konsekwencji objęcia ich ochroną w Dyrektywie Siedliskowej. Wzrost liczebności wilków nie oznacza, że gatunek ten nie wymaga ochrony. W sześciu z siedmiu regionów biogeograficznych w Europie, w których występuje wilk, poziom populacji jest wciąż zły lub niezadowalający.
- W 2015 r. Komisja Europejska przeprowadziła rewizję Dyrektywy Siedliskowej w celu ustalenia, czy nadal jest ona „adekwatna do stawianego jej celu”. W jego efekcie uznano, że regulacje w tym zakresie są nadal potrzebne, ale aby osiągnąć postawione sobie rezultaty, ich wdrażanie wymaga poprawy.
- Mali i średni rolnicy, zwłaszcza zajmujący się hodowlą owiec, zmagają się z wieloma trudnościami jak niska rentowność, niedobór pracowników oraz porzucanie tej formy działalności. Muszą także stawić czoła dynamicznie zmieniającym się preferencjom konsumentów i nawykom żywieniowym, a także rosnącej konkurencji spoza UE. Dodatkowo, zakaźne choroby zwierząt, takie jak choroba niebieskiego języka, stanowią poważne zagrożenie. Wahania cen, narzucane przez sprzedawców detalicznych i przemysł spożywczy, a także wzrastające koszty produkcji, tworzą dodatkową presję na całą branżę rolniczą.